Ulibarri Euskaltegia

MINTZAKIDEEN MINTZAIRA: Diderot

Mintzakide | 2010(e)ko marzok 17

«Begira oroz gainetik gure mintzaira, eskuara»
Jean Barbier
Supazter chokoan (Baiona, 1922)

***

Hona Denis Diderot (1713-1784) idazle frantziarraren Hau ez da ipuina liburuaren pasartetxo bat. 1995ean Iñaki Iñurrietak ekarri zuen euskarara.

«Egia da. Nancytik etorri berri bat, Tanié zeritzana, itsuki maitemindu zen harekin. Pobrea zen, ume galdu horietako bat, seme-alaba ugaridun gurasoen gogorrak etxetik botata mundura abiatzen direnak zertara iritsiko diren jakin gabe, senak esaten baitie ihes egiten dioten hori baino zori okerragorik ez dutela izango. Tanié, Reymer anderearekin maiteminduta, kemena ematen zion eta ekintza guztiak edertzen zizkion grina batek suhartuta, higuin handirik gabe ematen zen penagarri eta nardagarrienetara, neska lagunaren miseria arintzeko. Egunez, portura joaten zen lanera; arratsez, eskean ibiltzen zen kaleetan.»

Iruzkinak: Ez dago iruzkinik »
Kategoriak: MINTZAKIDEEN MINTZAIRA, OROKORRA
Tags: Berba egin, Euskera, Mintzakide, Mintzatu
RSS
Trackback

MINTZAKIDEA MINTZARAZI: Erdian

Mintzakide | 2010(e)ko marzok 15

«Bihotza behar dugu mintzarazi, lagun maiteok»
Bernard Larregi
Testamen çaharreco eta berrico historioa (Baiona, 1775)

***

Atsotitzak honela dio: Martxoaren erdian, gaua eta eguna berdin. Eta egia dio. Izan ere, gauari eta egunari dagozkionak partizio bera dute orain.

Iruzkinak: Ez dago iruzkinik »
Kategoriak: MINTZAKIDEA MINTZARAZI, OROKORRA
Tags: Berba egin, Euskera, Mintzakide, Mintzatu
RSS
Trackback

MINTZAKIDEAK MINTZATI: Enarak

Mintzakide | 2010(e)ko marzok 12

«Begira ene mihi minzatia, begira ene erraietatik zer irtengo den gero»
Silvain Pouvreau
San Frances de Sales Genevaco ipizpicuaren Philotea (Paris, 1664)

***

Enarak. Elaiak. Ainarak. Eliz txoriak. Izen horiek dituzte txori politok. Sasoi honetan lehenengo enarak ikustea zorte onekoa omen da. Ikusi al duzu enararik? Begiratu al duzu zerura? Edo hobeto esanda. Zerura begiratzen al duzu inoiz?

Iruzkinak: Ez dago iruzkinik »
Kategoriak: MINTZAKIDEAK MINTZATI, OROKORRA
Tags: Berba egin, Euskera, Mintzakide, Mintzatu
RSS
Trackback

MINTZAKIDEEN MINTZAIRA: Saki

Mintzakide | 2010(e)ko marzok 10

«Begira oroz gainetik gure mintzaira, eskuara»
Jean Barbier
Supazter chokoan (Baiona, 1922)

***

Hona Saki ezizenez ezagunagoa zen Hector Hugh Munro (1870-1916) idazlearen Ipuin hautatuak liburuaren pasartetxo bat. 1987an Rosa Miren Artolak ekarri zuen euskarara.

«Hegazti horiei zerbait gertatuko balitzaie nire senarrak ez lidake inoiz barkatuko. Azken bi urte hauetan ikusi izan dira hegazti hauek baso hauetan, baina hau da habia egin duten lehen aldia. Zuk esan bezala, Bretainia Handi osoan kumeak jartzen ari direla, ezagutzen den pare bakarra da; eta orain nire etxean dagoen gonbidatu batengatik errautsia izan behar da beraien habia. Hori galarazteko zerbait egin behar dut.»

Iruzkinak: Ez dago iruzkinik »
Kategoriak: MINTZAKIDEEN MINTZAIRA, OROKORRA
Tags: Berba egin, Euskera, Mintzakide, Mintzatu
RSS
Trackback

MINTZAKIDEA MINTZARAZI: Kukua

Mintzakide | 2010(e)ko marzok 8

«Bihotza behar dugu mintzarazi, lagun maiteok»
Bernard Larregi
Testamen çaharreco eta berrico historioa (Baiona, 1775)

***

Kukua laster arrimatuko da, pozik, eta kantua adituko diogu… baldin eta martxoa ona badator, goxo, epel. Bestela ez; bestela, berandutu egingo da gure kukua. Eta badakizue kukua udaberriaren iragarle dela, neguaren adioaren seinale. Eta kukua entzutean sakelan dirua baldin badugu, urte osoan txin-txin, diru-hotsa, bihotzean poza. Kantak hori dio, behinik behin.

Iruzkinak: Ez dago iruzkinik »
Kategoriak: MINTZAKIDEA MINTZARAZI, OROKORRA
Tags: Berba egin, Euskera, Mintzakide, Mintzatu
RSS
Trackback

MINTZAKIDEAK MINTZATI: Gutxi fidatu!

Mintzakide | 2010(e)ko marzok 5

«Begira ene mihi minzatia, begira ene erraietatik zer irtengo den gero»
Silvain Pouvreau
San Frances de Sales Genevaco ipizpicuaren Philotea (Paris, 1664)

***

Elurra kapritxosoa da. Ez fidatu eguraldiarekin! Gutxi fidatu martxoarekin!

Iruzkinak: Ez dago iruzkinik »
Kategoriak: MINTZAKIDEAK MINTZATI, OROKORRA
Tags: Berba egin, Euskera, Mintzakide, Mintzatu
RSS
Trackback

MINTZAKIDEEN MINTZAIRA: Leonardo Sciascia

Mintzakide | 2010(e)ko marzok 3

«Begira oroz gainetik gure mintzaira, eskuara»
Jean Barbier
Supazter chokoan (Baiona, 1922)

***

Hona Leonardo Sciascia (1921-1989) idazlearen Hontzaren eguna liburuaren pasartetxo bat. 1991n Koldo Bigurik ekarri zuen euskarara.

«Eguna hotza zen baina argitsua, paisaia gardena: hauskortasun hozminezko itxura ematen zuten zuhaitz, soro, harkaitzek, haizealdi batek edo kolpe batek kristal doinuz txikitu ahalko balitu bezala. Eta kristalaren antzera ari zen dardarka FIAT 600aren motorreko airea; eta txori beltz handi batzuk hegan, kristalezko labirinto batean bezala, bat-batean jiratuz edo amilduz, edo gorantz beren hegaldia torloju baten modura iltzatuz, horma ikusiezinen artean bezala. Errepidea hutsik zegoen. Atzeko eserlekuan, D’Antona brigadierrak kanoia leihotik aterata zeraman metraileta, hatza katuan. Errepide hartan, hilabete lehenago, S.tik C.ra zihoan autobusa geldiarazi eta bidaiari guztiei lapurtu zieten. Lapurrak, gazte-gazteak denak, San Francescoko kartzelan zeuden jadanik.»

Iruzkinak: Ez dago iruzkinik »
Kategoriak: MINTZAKIDEEN MINTZAIRA, OROKORRA
Tags: Berba egin, Euskera, Mintzakide, Mintzatu
RSS
Trackback

MINTZAKIDEA MINTZARAZI: Martxoa

Mintzakide | 2010(e)ko marzok 1

«Bihotza behar dugu mintzarazi, lagun maiteok»
Bernard Larregi
Testamen çaharreco eta berrico historioa (Baiona, 1775)

***

Joana dugu dagoeneko otsaila. Iritsi da martxoa. Ea portatzen zaigun. Lana errazago dauka beti ere, eguna luzatzen doalako. Poztuko ditu zaharrak eta gazteak ere: kukua bera ere bai. Zergatik aipatzen dugun kukua…? Hori gaur zortzi jakingo duzu.

Iruzkinak: Ez dago iruzkinik »
Kategoriak: MINTZAKIDEA MINTZARAZI, OROKORRA
Tags: Berba egin, Euskera, Mintzakide, Mintzatu
RSS
Trackback

MINTZAKIDEAK MINTZATI: Garizuma sasoia

Mintzakide | 2010(e)ko febrerok 26

«Begira ene mihi minzatia, begira ene erraietatik zer irtengo den gero»
Silvain Pouvreau
San Frances de Sales Genevaco ipizpicuaren Philotea (Paris, 1664)

***

Sasoi honi Garizuma deitzen diote zaharrek. Negu amaierako sasoia. Sasoi luzea, gogorra, Pazko artekoa. Tira, gaur egun, honenbeste berogailurekin ez da akaso antzina bezain latza Garizuma sasoia!

Iruzkinak: Ez dago iruzkinik »
Kategoriak: MINTZAKIDEAK MINTZATI, OROKORRA
Tags: Berba egin, Euskera, Mintzakide, Mintzatu
RSS
Trackback

MINTZAKIDEEN MINTZAIRA: Marguerite Yourcenar

Mintzakide | 2010(e)ko febrerok 24

«Begira oroz gainetik gure mintzaira, eskuara»
Jean Barbier
Supazter chokoan (Baiona, 1922)

***

Hona Marguerite Yourcenar (1903-1987) idazle belgiarraren Ekialdeko kontakizunak liburuaren pasartetxo bat. 1996an Imanol Zurutuzak ekarri zuen euskarara.

«Lasaikiro flotatzen zuen itsasontziak ur baretan, marmoka etsi baten gisa. Intsektu amorratu baten burrunba jasangaitza atereaz zebilen bueltaka hegazkin bat mendiek inguratutako zeru-tarte estuan. Udako arratsalde eder baten herena baino ez zen artean igaroa, eta ordurako ezkutatua zen eguzkia zuhaitz argal bakanez estalitako Montenegroko Alpeen harroin idorren atzean. Itsasoak, goizean itsaso zabalean hain urdin, tonu ilunak hartzen zituen orain Balkanen inguruetan modu bitxian kokatutako fjordo makur eta luze haren barruan. Etxeen forma apal eta gotorrak, paisaiaren lañotasun osasungarria, eslaviarrak ziren jada, baina koloreen bortiztasun sorrak, zeruaren harrotasun biluziak, Ekialdea eta Islama gogorazten zituzten oraindik. Pasaiari gehienak lehorreratuak ziren, eta azalpenak ematen ziharduten, zuriz jantzitako aduanazainen eta triangelu formako dagez hornitutako soldadu miresgarri, armaden Aingerua bezain ederren artean. Arkeologo greziarra, pasha egiptoarra eta ingeniari frantsesa goiko zubian geratuak ziren. Ingeniariak garagardo bat eskatu zuen, pasha whiskya edaten ari zen, eta arkeologoak limonada zuen freskagarri.»