Udaberrian sartu al gara? Gehienetan ekinozioa martxoaren 21ean da. Ez beti. Gaur hilak 22 dugu. Agur esan al diozu neguari?

Atsotitzak honela dio: Martxoaren erdian, gaua eta eguna berdin. Eta egia dio. Izan ere, gauari eta egunari dagozkionak partizio bera dute orain.

Kukua laster arrimatuko da, pozik, eta kantua adituko diogu… baldin eta martxoa ona badator, goxo, epel. Bestela ez; bestela, berandutu egingo da gure kukua. Eta badakizue kukua udaberriaren iragarle dela, neguaren adioaren seinale. Eta kukua entzutean sakelan dirua baldin badugu, urte osoan txin-txin, diru-hotsa, bihotzean poza. Kantak hori dio, behinik behin.

Joana dugu dagoeneko otsaila. Iritsi da martxoa. Ea portatzen zaigun. Lana errazago dauka beti ere, eguna luzatzen doalako. Poztuko ditu zaharrak eta gazteak ere: kukua bera ere bai. Zergatik aipatzen dugun kukua…? Hori gaur zortzi jakingo duzu.

Berriz ere ñabardurak. Berriz ere hizkuntza aberastasuna. Hona otsailaz, martxoaz, apirilaz eta maiatzaz gure baserritarren artean lehen esaten zena: Otsail lore, bat ere ez lore; martxo lore, bat ere ez baino hobe; apiril lore, urre lore; maiatz lore, parerik gabe. Hori zioten lehen. Baina noski, lehen naturari adi egoten ziren. Lehen denboraren iragateari adi. Loreen ernetzeari adi. Belarrei adi. Izan ere, negua bazihoan eta udaberria bazetorren. Eta horrekin batera mundu aldaketa. Eta mundu horren elementuei izenak eta adjektiboak jartzen zizkieten. Ñabarduraz aberasten zuten bizitza!

Gaurko kultura, turismoa ote? Donostiatik Bilbora datozenak, Guggenheim ikusi asmoz, adibidez, zertara datoz? Eta Bilbotik Donostiara Akuariora doazenak? Pintxoak jatea eta kriantza batzuk edatea kultura al da? Eta hala bada, nolako kultura da? Hona ostera ere galdera: Gaurko kultura barne-turismoa ote? Horretaz hausnarketa egingo omen du hil honen 18an Kepa Fernandez de Larrinoak, non eta Donapaleu herrian (Behenafarroa), Zabalik Elkartearen ekimenez, herriko zerbitzu gunean. Bilbotik hara joanez gero, alegia, Euskal Herriko mutur batetik beste batera, kulturaz gozatzeko aukera izango dugu MINTZAKIDEOK… ala barne-turismoa al da? Hizlariari galdetu beharko!

Ze polita kolore-aniztasuna! Ze polita ñabardurak! Horretaz jardun zuen lehengoan Kirmen Uribe idazleak hitzaldi batean. Haizearen koloreaz jardun zuen. Esan zuen bere aitarentzat, haizeak koloreak zituela. Haize beltza deitzen zion itsasotik sartzen zen haize hotzari. Eta haize gorri lautada zabaletatik zetorrenari. Eta haize zuri negua arintzen duen haize goxoari. Arrantzalea zenez, haize berdea ere ezagutzen zuen, itsasoan ardiak sortarazten zituena. Ze politak haizeari buruzko ñabardurak! Batez ere gaur, jende guztiak haize mota guztiei HAIZE deitzen dienean. Ze polita itsasoko ardiena, hots, uhinen gaineko bits edo apar jauzilarien kontu hori! Batez ere gaur, jendeak guztiari OLATU deitzen dionean. Aurrera goaz ala atzera? Ñabardurak galtzea zer da, sinpletzea ala aberastea?

Otsailean gaude. Otsailak fama txarra du gurean. Hilabete ttikia da. Otsa- aurrizkiak basa edo basati esan nahi du. Fama txarra. Estimazio txikia. Honela dio esaerak: “Otsaileko loreak ez du sagarrik ematen”. Horrek adierazi nahi du bakoitza bere garaian datorrela. Ero fama ere badu. Zoro fama. Ze krudel, anker eta bihotz-beltzak garen otsail gixarajoarekin!

Eguraldiaz baliatzen dira kazetariak denbora betetzeko, telebistan bereziki. Beraientzat notizia da ez uholdea, euri asko egin duela baizik; beraientzat notizia da ez glaziazioa, baizik ohiko elur malutak jaustea; beraientzat notizia da ez errekak urik gabe geratzea, epeltasuna baizik. Berri aipagarriak dira uholdeak, noski; glaziaziorik balego, hori ere berri aipagarria izango litzateke, noski; baita errekak urik gabe geratzea ere, bero-bolada kiskalgarri baten ondorioz… Baina gurean euri asko egitea, elur malutak jaustea edo epel egotea zergatik dira notizia? Zergatik eskaintzen diote horri hogei minutuko tartea? Agian jendearena da arazoa, alegia, ikus-entzuleona? Akaso naturarekiko harremana hain galdua dugu non telebistatik esan behar diguten zer eguraldi dugun? Ez al dakigu zerura begiratzen?!