Ulibarri Euskaltegia

MINTZAKIDEA MINTZARAZI: Otsaila

Mintzakide | 2010(e)ko febrerok 1

«Bihotza behar dugu mintzarazi, lagun maiteok»
Bernard Larregi
Testamen çaharreco eta berrico historioa (Baiona, 1775)

***

Otsailean gaude. Otsailak fama txarra du gurean. Hilabete ttikia da. Otsa- aurrizkiak basa edo basati esan nahi du. Fama txarra. Estimazio txikia. Honela dio esaerak: “Otsaileko loreak ez du sagarrik ematen”. Horrek adierazi nahi du bakoitza bere garaian datorrela. Ero fama ere badu. Zoro fama. Ze krudel, anker eta bihotz-beltzak garen otsail gixarajoarekin!

Iruzkinak: Ez dago iruzkinik »
Kategoriak: MINTZAKIDEA MINTZARAZI, OROKORRA
Tags: Berba egin, Euskera, Mintzakide, Mintzatu
RSS
Trackback

MINTZAKIDEAK MINTZATI: Aazken ostirala

Mintzakide | 2010(e)ko enerok 29

«Begira ene mihi minzatia, begira ene erraietatik zer irtengo den gero»
Silvain Pouvreau
San Frances de Sales Genevaco ipizpicuaren Philotea (Paris, 1664)

***

Urtarrileko azken ostirala. Urtarrileko azken asteburua. Ostiral eta asteburu gehiago etorriko dira, lasai!

Iruzkinak: Ez dago iruzkinik »
Kategoriak: MINTZAKIDEAK MINTZATI, OROKORRA
Tags: Berba egin, Euskera, Mintzakide, Mintzatu
RSS
Trackback

MINTZAKIDEEN MINTZAIRA: Albert Camus

Mintzakide | 2010(e)ko enerok 27

«Begira oroz gainetik gure mintzaira, eskuara»
Jean Barbier
Supazter chokoan (Baiona, 1922)

***

Hona Albert Camus (1913-1960) idazlearen Arrotza liburuaren pasartetxo bat. 1970ean Txato Agirrek ekarri zuen euskarara.

«Hotzak iratzartu nau. Begiak ireki ondoren, lehen baino argiago aurkitu dut gela. Ez zegoen itzal ttipienik ere eta gauzen distirak min ematen zidan begietan. Istant honetan heldu ziren amaren lagunak. Dozena bat. Banaka-banaka sartu ziren. Ez dute aulki hotsik atera. Inoiz inori ez bezala begiratzen nien, eta haien mugimendu guztiak zaintzen nituen. Hala ere ez nien ulertzen eta neke zitzaidan haien mundua sinesten. Mantal bat zuten soinean emakumezkoak, gerrian soka batekin lotua eta honela nabarmenagotzen zitzaien tripa borobila. Lehen aldiz ohartu nintzen nolako tripa zuten emakume zaharrek. Gizonezkoak argal eta ilezuri. Haien begi erdi estaliek harritzen ninduten gehienik haien aurpegietan. Esertzerakoan, niri begiratu didate ia guztiek, burua astintzen zutelarik. Ezpain gastatuak eta hortz gabeak. Ez nekien agurtzen ninduten edo keinu bat zen. Agurra zela uste dut. Une honetan ohartu naiz nire aurrean eseri direla denak, atezainaren alboan. Ni juzgatzeko ote zeuden irudipena sortu zait.»

Iruzkinak: Ez dago iruzkinik »
Kategoriak: MINTZAKIDEEN MINTZAIRA, OROKORRA
Tags: Berba egin, Euskera, Mintzakide, Mintzatu
RSS
Trackback

MINTZAKIDEA MINTZARAZI: Eguraldiaz

Mintzakide | 2010(e)ko enerok 25

«Bihotza behar dugu mintzarazi, lagun maiteok»
Bernard Larregi
Testamen çaharreco eta berrico historioa (Baiona, 1775)

***

Eguraldiaz baliatzen dira kazetariak denbora betetzeko, telebistan bereziki. Beraientzat notizia da ez uholdea, euri asko egin duela baizik; beraientzat notizia da ez glaziazioa, baizik ohiko elur malutak jaustea; beraientzat notizia da ez errekak urik gabe geratzea, epeltasuna baizik. Berri aipagarriak dira uholdeak, noski; glaziaziorik balego, hori ere berri aipagarria izango litzateke, noski; baita errekak urik gabe geratzea ere, bero-bolada kiskalgarri baten ondorioz… Baina gurean euri asko egitea, elur malutak jaustea edo epel egotea zergatik dira notizia? Zergatik eskaintzen diote horri hogei minutuko tartea? Agian jendearena da arazoa, alegia, ikus-entzuleona? Akaso naturarekiko harremana hain galdua dugu non telebistatik esan behar diguten zer eguraldi dugun? Ez al dakigu zerura begiratzen?!

Iruzkinak: Ez dago iruzkinik »
Kategoriak: MINTZAKIDEA MINTZARAZI, OROKORRA
Tags: Berba egin, Euskera, Mintzakide, Mintzatu
RSS
Trackback

MINTZAKIDEAK MINTZATI: San Bizente

Mintzakide | 2010(e)ko enerok 22

«Begira ene mihi minzatia, begira ene erraietatik zer irtengo den gero»
Silvain Pouvreau
San Frances de Sales Genevaco ipizpicuaren Philotea (Paris, 1664)

***

Gaur San Bizente. Atzo San Sebastian. Ba al zenekien toki askotan “sanbixenteak” garrantzitsuagoak zirela “sansebastianak” baino? Noski, askorentzat egun guztiak berdinak dira…

Iruzkinak: Ez dago iruzkinik »
Kategoriak: MINTZAKIDEAK MINTZATI, OROKORRA
Tags: Berba egin, Euskera, Mintzakide, Mintzatu
RSS
Trackback

MINTZAKIDEEN MINTZAIRA: James Joyce

Mintzakide | 2010(e)ko enerok 20

«Begira oroz gainetik gure mintzaira, eskuara»
Jean Barbier
Supazter chokoan (Baiona, 1922)

***

Hona James Joyce (1882-1941) idazle irlandarraren Artistaren gaztetako portreta liburuaren pasartetxo bat. 1992an Irene Aldasorok ekarri zuen euskarara.

«Eskerga zen gauza guztietan eta leku guztietan pentsatzea. Jainkoak bakarrik zezakeen hori. Saiatu zen pentsatzen nolako pentsamendu handia beharko zukeen horrek. Baina Jainkoarengan bakarrik pentsatu ahal izan zuen. Jainkoa zen Jainkoaren izena, berea Stephen zen bezalaxe. Dieu zen Jainkoa frantsesez eta hori ere Jainkoaren izena zen; eta norbaitek Jainkoari otoi egiten zionean eta Dieu esan, bertantxe zekien Jainkoak frantsesa zela otoitzean ari zena. Baina nahiz eta munduko hizkuntza ezberdin guztietan izen ezberdinak izan Jainkoarentzat eta nahiz eta Jainkoak pertsona guztiek euren hizkuntza ezberdinetan esaten zutena ulertu, Jainkoa, halere, Jainko bera zen eta Jainkoaren egiazko izena Jainkoa.

Oso nekatuta utzi zuen horrelako gogoetak.»

Iruzkinak: Ez dago iruzkinik »
Kategoriak: MINTZAKIDEEN MINTZAIRA, OROKORRA
Tags: Berba egin, Euskera, Mintzakide, Mintzatu
RSS
Trackback

MINTZAKIDEA MINTZARAZI: Lana

Mintzakide | 2010(e)ko enerok 18

«Bihotza behar dugu mintzarazi, lagun maiteok»
Bernard Larregi
Testamen çaharreco eta berrico historioa (Baiona, 1775)

***

MINTZAKIDEOK, ba al dakizue zer erantzun zuen John Ford zine-zuzendariak galdetu ziotenean ea zein zen beraren sekretua? Erantzun zuen sekretua hiru puntutan zetzala: lana, lana eta lana. Euskaldunok ere garrantzi handia eman izan diogu historikoki lanari. Goretsi egin dugu lana. Oraindik ere hala egiten al dugu? Oraindik ere gure bizitzaren ardatz gisa al dugu?

Iruzkinak: Ez dago iruzkinik »
Kategoriak: MINTZAKIDEA MINTZARAZI, OROKORRA
Tags: Berba egin, Euskera, Mintzakide, Mintzatu
RSS
Trackback

MINTZAKIDEAK MINTZATI: Irakurri eta mintza

Mintzakide | 2010(e)ko enerok 15

«Begira ene mihi minzatia, begira ene erraietatik zer irtengo den gero»
Silvain Pouvreau
San Frances de Sales Genevaco ipizpicuaren Philotea (Paris, 1664)

***

Irakurri eta mintza… eta ahal baduzu telebista anestesiko gutxiago irentsi. Gora munduko MINTZAKIDE guztiok!

Iruzkinak: Ez dago iruzkinik »
Kategoriak: MINTZAKIDEAK MINTZATI, OROKORRA
Tags: Berba egin, Euskera, Mintzakide, Mintzatu
RSS
Trackback

MINTZAKIDEEN MINTZAIRA: Jonathan Swift

Mintzakide | 2010(e)ko enerok 13

«Begira oroz gainetik gure mintzaira, eskuara»
Jean Barbier
Supazter chokoan (Baiona, 1922)

***

Literatura unibertsaleko idazle handi eta mitikoa dugu gaur hemen, MINTZAKIDEEN MINTZAIRA sail honetan. Hona Jonathan Swift (1665-1745) idazlearen Gulliver-en bidaiak liburuaren pasartetxo bat. 1990ean Iñaki Mendigurenek ekarri zuen euskarara.

«Zutik jarri nintzenean, ingurura begiratu eta ikuspegi atseginagorik sekula ez dudala ikusi aitortu behar dut. Inguruko landazabalak etengabeko lorategia zirudien, eta alor hesituek, hamabi metroko karratuak gehienetan, beste hainbat lore-multzo ematen zuten. Alor haietan hamarren bat areako basoak zeuden tarteka eta zuhaitzik handienek, nire iritziz, bi metro ingurukoak izango ziren. Hiria ikusi nuen ezkerretara, antzokiko eszenategirako pintatua zirudielarik.»

Iruzkinak: Ez dago iruzkinik »
Kategoriak: MINTZAKIDEEN MINTZAIRA, OROKORRA
Tags: Berba egin, Euskera, Mintzakide, Mintzatu
RSS
Trackback

MINTZAKIDEA MINTZARAZI: Txanogorritxo

Mintzakide | 2010(e)ko enerok 11

«Bihotza behar dugu mintzarazi, lagun maiteok»
Bernard Larregi
Testamen çaharreco eta berrico historioa (Baiona, 1775)

***

MINTZAKIDEOK, gogoan al duzue Txanogorritxo? Gogoan al duzue otsoa? Gogoan al duzue azken aurreko eszena hura? Eszena perfektua. In crescendo harrigarria. Galdetzen dionean, “Amumatxo, ze aho handia duzun!” guztion bihotzak puntu gorenean daude, “zu hobeto jateko” horren zain gaudelarik. Zergatik ez gara aspertzen eszena horrekin? Zergatik ez gaitu film horrek aspertzen, milaka eta milaka aldiz errepikatuta ere? Zer ezkutatzen du?