Ulibarri Euskaltegia » Mintzakide

MINTZAKIDEAK MINTZATI: Gutxi fidatu!

Mintzakide | 2010(e)ko marzok 5

«Begira ene mihi minzatia, begira ene erraietatik zer irtengo den gero»
Silvain Pouvreau
San Frances de Sales Genevaco ipizpicuaren Philotea (Paris, 1664)

***

Elurra kapritxosoa da. Ez fidatu eguraldiarekin! Gutxi fidatu martxoarekin!

Iruzkinak: Ez dago iruzkinik »
Kategoriak: MINTZAKIDEAK MINTZATI, OROKORRA
Tags: Berba egin, Euskera, Mintzakide, Mintzatu
RSS
Trackback

MINTZAKIDEEN MINTZAIRA: Leonardo Sciascia

Mintzakide | 2010(e)ko marzok 3

«Begira oroz gainetik gure mintzaira, eskuara»
Jean Barbier
Supazter chokoan (Baiona, 1922)

***

Hona Leonardo Sciascia (1921-1989) idazlearen Hontzaren eguna liburuaren pasartetxo bat. 1991n Koldo Bigurik ekarri zuen euskarara.

«Eguna hotza zen baina argitsua, paisaia gardena: hauskortasun hozminezko itxura ematen zuten zuhaitz, soro, harkaitzek, haizealdi batek edo kolpe batek kristal doinuz txikitu ahalko balitu bezala. Eta kristalaren antzera ari zen dardarka FIAT 600aren motorreko airea; eta txori beltz handi batzuk hegan, kristalezko labirinto batean bezala, bat-batean jiratuz edo amilduz, edo gorantz beren hegaldia torloju baten modura iltzatuz, horma ikusiezinen artean bezala. Errepidea hutsik zegoen. Atzeko eserlekuan, D’Antona brigadierrak kanoia leihotik aterata zeraman metraileta, hatza katuan. Errepide hartan, hilabete lehenago, S.tik C.ra zihoan autobusa geldiarazi eta bidaiari guztiei lapurtu zieten. Lapurrak, gazte-gazteak denak, San Francescoko kartzelan zeuden jadanik.»

Iruzkinak: Ez dago iruzkinik »
Kategoriak: MINTZAKIDEEN MINTZAIRA, OROKORRA
Tags: Berba egin, Euskera, Mintzakide, Mintzatu
RSS
Trackback

MINTZAKIDEA MINTZARAZI: Martxoa

Mintzakide | 2010(e)ko marzok 1

«Bihotza behar dugu mintzarazi, lagun maiteok»
Bernard Larregi
Testamen çaharreco eta berrico historioa (Baiona, 1775)

***

Joana dugu dagoeneko otsaila. Iritsi da martxoa. Ea portatzen zaigun. Lana errazago dauka beti ere, eguna luzatzen doalako. Poztuko ditu zaharrak eta gazteak ere: kukua bera ere bai. Zergatik aipatzen dugun kukua…? Hori gaur zortzi jakingo duzu.

Iruzkinak: Ez dago iruzkinik »
Kategoriak: MINTZAKIDEA MINTZARAZI, OROKORRA
Tags: Berba egin, Euskera, Mintzakide, Mintzatu
RSS
Trackback

MINTZAKIDEAK MINTZATI: Garizuma sasoia

Mintzakide | 2010(e)ko febrerok 26

«Begira ene mihi minzatia, begira ene erraietatik zer irtengo den gero»
Silvain Pouvreau
San Frances de Sales Genevaco ipizpicuaren Philotea (Paris, 1664)

***

Sasoi honi Garizuma deitzen diote zaharrek. Negu amaierako sasoia. Sasoi luzea, gogorra, Pazko artekoa. Tira, gaur egun, honenbeste berogailurekin ez da akaso antzina bezain latza Garizuma sasoia!

Iruzkinak: Ez dago iruzkinik »
Kategoriak: MINTZAKIDEAK MINTZATI, OROKORRA
Tags: Berba egin, Euskera, Mintzakide, Mintzatu
RSS
Trackback

MINTZAKIDEEN MINTZAIRA: Marguerite Yourcenar

Mintzakide | 2010(e)ko febrerok 24

«Begira oroz gainetik gure mintzaira, eskuara»
Jean Barbier
Supazter chokoan (Baiona, 1922)

***

Hona Marguerite Yourcenar (1903-1987) idazle belgiarraren Ekialdeko kontakizunak liburuaren pasartetxo bat. 1996an Imanol Zurutuzak ekarri zuen euskarara.

«Lasaikiro flotatzen zuen itsasontziak ur baretan, marmoka etsi baten gisa. Intsektu amorratu baten burrunba jasangaitza atereaz zebilen bueltaka hegazkin bat mendiek inguratutako zeru-tarte estuan. Udako arratsalde eder baten herena baino ez zen artean igaroa, eta ordurako ezkutatua zen eguzkia zuhaitz argal bakanez estalitako Montenegroko Alpeen harroin idorren atzean. Itsasoak, goizean itsaso zabalean hain urdin, tonu ilunak hartzen zituen orain Balkanen inguruetan modu bitxian kokatutako fjordo makur eta luze haren barruan. Etxeen forma apal eta gotorrak, paisaiaren lañotasun osasungarria, eslaviarrak ziren jada, baina koloreen bortiztasun sorrak, zeruaren harrotasun biluziak, Ekialdea eta Islama gogorazten zituzten oraindik. Pasaiari gehienak lehorreratuak ziren, eta azalpenak ematen ziharduten, zuriz jantzitako aduanazainen eta triangelu formako dagez hornitutako soldadu miresgarri, armaden Aingerua bezain ederren artean. Arkeologo greziarra, pasha egiptoarra eta ingeniari frantsesa goiko zubian geratuak ziren. Ingeniariak garagardo bat eskatu zuen, pasha whiskya edaten ari zen, eta arkeologoak limonada zuen freskagarri.»

Iruzkinak: Ez dago iruzkinik »
Kategoriak: MINTZAKIDEEN MINTZAIRA, OROKORRA
Tags: Berba egin, Euskera, Mintzakide, Mintzatu
RSS
Trackback

MINTZAKIDEA MINTZARAZI: Berriz ñabardurak

Mintzakide | 2010(e)ko febrerok 22

«Bihotza behar dugu mintzarazi, lagun maiteok»
Bernard Larregi
Testamen çaharreco eta berrico historioa (Baiona, 1775)

***

Berriz ere ñabardurak. Berriz ere hizkuntza aberastasuna. Hona otsailaz, martxoaz, apirilaz eta maiatzaz gure baserritarren artean lehen esaten zena: Otsail lore, bat ere ez lore; martxo lore, bat ere ez baino hobe; apiril lore, urre lore; maiatz lore, parerik gabe. Hori zioten lehen. Baina noski, lehen naturari adi egoten ziren. Lehen denboraren iragateari adi. Loreen ernetzeari adi. Belarrei adi. Izan ere, negua bazihoan eta udaberria bazetorren. Eta horrekin batera mundu aldaketa. Eta mundu horren elementuei izenak eta adjektiboak jartzen zizkieten. Ñabarduraz aberasten zuten bizitza!

Iruzkinak: Ez dago iruzkinik »
Kategoriak: MINTZAKIDEA MINTZARAZI, OROKORRA
Tags: Berba egin, Euskera, Mintzakide, Mintzatu
RSS
Trackback

MINTZAKIDEAK MINTZATI: Aho korapiloak

Mintzakide | 2010(e)ko febrerok 19

«Begira ene mihi minzatia, begira ene erraietatik zer irtengo den gero»
Silvain Pouvreau
San Frances de Sales Genevaco ipizpicuaren Philotea (Paris, 1664)

***

Zirrien zorriak zinzirrin zon! Zer demonio da hori? Bada, zirriek kili-kilia egiten digutela, noski. Beste hau oso ezaguna: Aitorren akerraren adarrak okerrak baino okerragoak dira. Esaldi okerra, alajaina!

Iruzkinak: Ez dago iruzkinik »
Kategoriak: MINTZAKIDEAK MINTZATI, OROKORRA
Tags: Berba egin, Euskera, Mintzakide, Mintzatu
RSS
Trackback

MINTZAKIDEEN MINTZAIRA: Virginia Woolf

Mintzakide | 2010(e)ko febrerok 17

«Begira oroz gainetik gure mintzaira, eskuara»
Jean Barbier
Supazter chokoan (Baiona, 1922)

***

Hona Virginia Woolf (1882-1941) idazlearen Farorantz liburuaren pasartetxo bat. 1993an Anton Garikanok ekarri zuen euskarara.

«Zer esan nahi du honek, zer esan nahi ote du honek denak? galdetzen zion Lily Briscoek bere buruari, bakarrik utzi zutenetik erabaki ezinik zer ote zen hobe, beste kafe kikara baten bila sukaldera joatea ala bertan geratzea. Zer esan nahi du honek? — lema bat zen hori, libururen batetik bildua, bere gogoetekin aldez edo moldez egokitzen zena, ezinezkoa egiten baitzitzaion, lehen egun honetan Ramsaytarrenean, bere sentimenduak murriztea; egin zezakeen bakarra zen esaera baten hotsa zabaltzea, bere baitako hustasuna estali zezan, lamara hauek desagertu arte. Izan ere zer sentitzen zuen berez, honenbeste urte eta gero itzuli eta Ramsay andrea hilda egonik? Deus ez, deus ez — hitzez adierazteko moduko deus ez.»

Iruzkinak: Iruzkin bat »
Kategoriak: MINTZAKIDEEN MINTZAIRA, OROKORRA
Tags: Berba egin, Euskera, Mintzakide, Mintzatu
RSS
Trackback

MINTZAKIDEA MINTZARAZI: Kultura ala turismoa?

Mintzakide | 2010(e)ko febrerok 15

«Bihotza behar dugu mintzarazi, lagun maiteok»
Bernard Larregi
Testamen çaharreco eta berrico historioa (Baiona, 1775)

***

Gaurko kultura, turismoa ote? Donostiatik Bilbora datozenak, Guggenheim ikusi asmoz, adibidez, zertara datoz? Eta Bilbotik Donostiara Akuariora doazenak? Pintxoak jatea eta kriantza batzuk edatea kultura al da? Eta hala bada, nolako kultura da? Hona ostera ere galdera: Gaurko kultura barne-turismoa ote? Horretaz hausnarketa egingo omen du hil honen 18an Kepa Fernandez de Larrinoak, non eta Donapaleu herrian (Behenafarroa), Zabalik Elkartearen ekimenez, herriko zerbitzu gunean. Bilbotik hara joanez gero, alegia, Euskal Herriko mutur batetik beste batera, kulturaz gozatzeko aukera izango dugu MINTZAKIDEOK… ala barne-turismoa al da? Hizlariari galdetu beharko!

Iruzkinak: Ez dago iruzkinik »
Kategoriak: MINTZAKIDEA MINTZARAZI, OROKORRA
Tags: Berba egin, Euskera, Mintzakide, Mintzatu
RSS
Trackback

MINTZAKIDEAK MINTZATI: Ez hoztu!

Mintzakide | 2010(e)ko febrerok 12

«Begira ene mihi minzatia, begira ene erraietatik zer irtengo den gero»
Silvain Pouvreau
San Frances de Sales Genevaco ipizpicuaren Philotea (Paris, 1664)

***

Garai honetan ospatzen diren inauteriekin kontuz! Ez hoztu. Gogoratu Bizkaian ezaguna den esaera: San Blas, doministikuka ito behar naz.