Ulibarri Euskaltegia » Mintzakide

MINTZAKIDEEN MINTZAIRA: Salinger

Mintzakide | 2010(e)ko febrerok 10

«Begira oroz gainetik gure mintzaira, eskuara»
Jean Barbier
Supazter chokoan (Baiona, 1922)

***

J.D. Salinger joan berri da. Jende askorentzat Zekale artean harrapaka (The Catcher in the rye) liburua totem bat da. Hona hasiera, Iñaki Iñurrietaren 1991ko itzulpenean:

«Hau benetan aditu nahi baduzue, lehenengo zera jakin nahiko duzue beharbada, non jaio nintzen, eta nolakoa izan zen nire haurtzaro kaxkarra, eta zertan ari ziren nire gurasoak eta hori dena ni jaio aurretik, eta David Copperfielden antzeko kakazahar guzti hori, baina ez dut gogorik horretan sartzeko. Batetik, zer horrek aspertu egiten nau, eta bestetik, nire gurasoei ondoeza egingo litzaieke beren gauzak azalduko banitu. Oso sentiberak dira horrelakoetan, batez ere aita. Jatorrak dira, ez dut ukatzen, baina baita zera baino sentiberagoak ere. Gainera, ez noakizue nire autobiografía malapartatu osoa edo horrelakorik kontatzera. Justu azken Eguberriak inguruan gertatu zitzaidan zer txoro hura da zuei kontatzera noana, jota geratu eta atseden hartzera hona etorri aurrekoak, alegia.»

Iruzkinak: Ez dago iruzkinik »
Kategoriak: MINTZAKIDEEN MINTZAIRA, OROKORRA
Tags: Berba egin, Euskera, Mintzakide, Mintzatu
RSS
Trackback

MINTZAKIDEA MINTZARAZI: Ñabardurak

Mintzakide | 2010(e)ko febrerok 8

«Bihotza behar dugu mintzarazi, lagun maiteok»
Bernard Larregi
Testamen çaharreco eta berrico historioa (Baiona, 1775)

***

Ze polita kolore-aniztasuna! Ze polita ñabardurak! Horretaz jardun zuen lehengoan Kirmen Uribe idazleak hitzaldi batean. Haizearen koloreaz jardun zuen. Esan zuen bere aitarentzat, haizeak koloreak zituela. Haize beltza deitzen zion itsasotik sartzen zen haize hotzari. Eta haize gorri lautada zabaletatik zetorrenari. Eta haize zuri negua arintzen duen haize goxoari. Arrantzalea zenez, haize berdea ere ezagutzen zuen, itsasoan ardiak sortarazten zituena. Ze politak haizeari buruzko ñabardurak! Batez ere gaur, jende guztiak haize mota guztiei HAIZE deitzen dienean. Ze polita itsasoko ardiena, hots, uhinen gaineko bits edo apar jauzilarien kontu hori! Batez ere gaur, jendeak guztiari OLATU deitzen dionean. Aurrera goaz ala atzera? Ñabardurak galtzea zer da, sinpletzea ala aberastea?

Iruzkinak: Ez dago iruzkinik »
Kategoriak: MINTZAKIDEA MINTZARAZI, OROKORRA
Tags: Berba egin, Euskera, Mintzakide, Mintzatu
RSS
Trackback

MINTZAKIDEAK MINTZATI: Santa Ageda

Mintzakide | 2010(e)ko febrerok 5

«Begira ene mihi minzatia, begira ene erraietatik zer irtengo den gero»
Silvain Pouvreau
San Frances de Sales Genevaco ipizpicuaren Philotea (Paris, 1664)

***

Atzo Santa Ageda bezpera. Gaur Santa Ageda. Ondo kantatu al zenuten atzo?

Iruzkinak: Ez dago iruzkinik »
Kategoriak: MINTZAKIDEAK MINTZATI, OROKORRA
Tags: Berba egin, Euskera, Mintzakide, Mintzatu
RSS
Trackback

MINTZAKIDEEN MINTZAIRA: Alvaro Cunqueiro

Mintzakide | 2010(e)ko febrerok 3

«Begira oroz gainetik gure mintzaira, eskuara»
Jean Barbier
Supazter chokoan (Baiona, 1922)

***

Hona Alvaro Cunqueiro (1912-1981) idazle galegoaren Han-hemengo jendea liburuaren pasartetxo bat. 1996an Mikel Iriartek ekarri zuen euskarara.

«Pontes, izenez Manuel, Argentinatik itzuli zen herentzia bat zela-eta, eta gripeak jota ohatzean zegoela, Mar del Plata-n zeukan andregai bat gogoratu zitzaion, Virna Filossi izeneko italiarra, eta ahalak bidali zizkion anaia Adolfori neskarekin bere izenean ezkontzeko. Baina Adolfori neska gustatu nonbait, ahalak zakarrontzira bota eta bera ezkondu zen calabresarekin. Pontes ez zen sekula kolpe gaizto hartatik osatu, nahiz eta Adolfori herentzian zegokion partea eman ez, desagertu egin zelako. Pontes bere amodioez mintzatzen zitzaidan Campo Castillo-ko taberna batean, Lugon, eperra jaten ari ginela.»

Iruzkinak: Ez dago iruzkinik »
Kategoriak: MINTZAKIDEEN MINTZAIRA, OROKORRA
Tags: Berba egin, Euskera, Mintzakide, Mintzatu
RSS
Trackback

MINTZAKIDEA MINTZARAZI: Otsaila

Mintzakide | 2010(e)ko febrerok 1

«Bihotza behar dugu mintzarazi, lagun maiteok»
Bernard Larregi
Testamen çaharreco eta berrico historioa (Baiona, 1775)

***

Otsailean gaude. Otsailak fama txarra du gurean. Hilabete ttikia da. Otsa- aurrizkiak basa edo basati esan nahi du. Fama txarra. Estimazio txikia. Honela dio esaerak: “Otsaileko loreak ez du sagarrik ematen”. Horrek adierazi nahi du bakoitza bere garaian datorrela. Ero fama ere badu. Zoro fama. Ze krudel, anker eta bihotz-beltzak garen otsail gixarajoarekin!

Iruzkinak: Ez dago iruzkinik »
Kategoriak: MINTZAKIDEA MINTZARAZI, OROKORRA
Tags: Berba egin, Euskera, Mintzakide, Mintzatu
RSS
Trackback

MINTZAKIDEAK MINTZATI: Aazken ostirala

Mintzakide | 2010(e)ko enerok 29

«Begira ene mihi minzatia, begira ene erraietatik zer irtengo den gero»
Silvain Pouvreau
San Frances de Sales Genevaco ipizpicuaren Philotea (Paris, 1664)

***

Urtarrileko azken ostirala. Urtarrileko azken asteburua. Ostiral eta asteburu gehiago etorriko dira, lasai!

Iruzkinak: Ez dago iruzkinik »
Kategoriak: MINTZAKIDEAK MINTZATI, OROKORRA
Tags: Berba egin, Euskera, Mintzakide, Mintzatu
RSS
Trackback

MINTZAKIDEEN MINTZAIRA: Albert Camus

Mintzakide | 2010(e)ko enerok 27

«Begira oroz gainetik gure mintzaira, eskuara»
Jean Barbier
Supazter chokoan (Baiona, 1922)

***

Hona Albert Camus (1913-1960) idazlearen Arrotza liburuaren pasartetxo bat. 1970ean Txato Agirrek ekarri zuen euskarara.

«Hotzak iratzartu nau. Begiak ireki ondoren, lehen baino argiago aurkitu dut gela. Ez zegoen itzal ttipienik ere eta gauzen distirak min ematen zidan begietan. Istant honetan heldu ziren amaren lagunak. Dozena bat. Banaka-banaka sartu ziren. Ez dute aulki hotsik atera. Inoiz inori ez bezala begiratzen nien, eta haien mugimendu guztiak zaintzen nituen. Hala ere ez nien ulertzen eta neke zitzaidan haien mundua sinesten. Mantal bat zuten soinean emakumezkoak, gerrian soka batekin lotua eta honela nabarmenagotzen zitzaien tripa borobila. Lehen aldiz ohartu nintzen nolako tripa zuten emakume zaharrek. Gizonezkoak argal eta ilezuri. Haien begi erdi estaliek harritzen ninduten gehienik haien aurpegietan. Esertzerakoan, niri begiratu didate ia guztiek, burua astintzen zutelarik. Ezpain gastatuak eta hortz gabeak. Ez nekien agurtzen ninduten edo keinu bat zen. Agurra zela uste dut. Une honetan ohartu naiz nire aurrean eseri direla denak, atezainaren alboan. Ni juzgatzeko ote zeuden irudipena sortu zait.»

Iruzkinak: Ez dago iruzkinik »
Kategoriak: MINTZAKIDEEN MINTZAIRA, OROKORRA
Tags: Berba egin, Euskera, Mintzakide, Mintzatu
RSS
Trackback

MINTZAKIDEA MINTZARAZI: Eguraldiaz

Mintzakide | 2010(e)ko enerok 25

«Bihotza behar dugu mintzarazi, lagun maiteok»
Bernard Larregi
Testamen çaharreco eta berrico historioa (Baiona, 1775)

***

Eguraldiaz baliatzen dira kazetariak denbora betetzeko, telebistan bereziki. Beraientzat notizia da ez uholdea, euri asko egin duela baizik; beraientzat notizia da ez glaziazioa, baizik ohiko elur malutak jaustea; beraientzat notizia da ez errekak urik gabe geratzea, epeltasuna baizik. Berri aipagarriak dira uholdeak, noski; glaziaziorik balego, hori ere berri aipagarria izango litzateke, noski; baita errekak urik gabe geratzea ere, bero-bolada kiskalgarri baten ondorioz… Baina gurean euri asko egitea, elur malutak jaustea edo epel egotea zergatik dira notizia? Zergatik eskaintzen diote horri hogei minutuko tartea? Agian jendearena da arazoa, alegia, ikus-entzuleona? Akaso naturarekiko harremana hain galdua dugu non telebistatik esan behar diguten zer eguraldi dugun? Ez al dakigu zerura begiratzen?!

Iruzkinak: Ez dago iruzkinik »
Kategoriak: MINTZAKIDEA MINTZARAZI, OROKORRA
Tags: Berba egin, Euskera, Mintzakide, Mintzatu
RSS
Trackback

MINTZAKIDEAK MINTZATI: San Bizente

Mintzakide | 2010(e)ko enerok 22

«Begira ene mihi minzatia, begira ene erraietatik zer irtengo den gero»
Silvain Pouvreau
San Frances de Sales Genevaco ipizpicuaren Philotea (Paris, 1664)

***

Gaur San Bizente. Atzo San Sebastian. Ba al zenekien toki askotan “sanbixenteak” garrantzitsuagoak zirela “sansebastianak” baino? Noski, askorentzat egun guztiak berdinak dira…

Iruzkinak: Ez dago iruzkinik »
Kategoriak: MINTZAKIDEAK MINTZATI, OROKORRA
Tags: Berba egin, Euskera, Mintzakide, Mintzatu
RSS
Trackback

MINTZAKIDEEN MINTZAIRA: James Joyce

Mintzakide | 2010(e)ko enerok 20

«Begira oroz gainetik gure mintzaira, eskuara»
Jean Barbier
Supazter chokoan (Baiona, 1922)

***

Hona James Joyce (1882-1941) idazle irlandarraren Artistaren gaztetako portreta liburuaren pasartetxo bat. 1992an Irene Aldasorok ekarri zuen euskarara.

«Eskerga zen gauza guztietan eta leku guztietan pentsatzea. Jainkoak bakarrik zezakeen hori. Saiatu zen pentsatzen nolako pentsamendu handia beharko zukeen horrek. Baina Jainkoarengan bakarrik pentsatu ahal izan zuen. Jainkoa zen Jainkoaren izena, berea Stephen zen bezalaxe. Dieu zen Jainkoa frantsesez eta hori ere Jainkoaren izena zen; eta norbaitek Jainkoari otoi egiten zionean eta Dieu esan, bertantxe zekien Jainkoak frantsesa zela otoitzean ari zena. Baina nahiz eta munduko hizkuntza ezberdin guztietan izen ezberdinak izan Jainkoarentzat eta nahiz eta Jainkoak pertsona guztiek euren hizkuntza ezberdinetan esaten zutena ulertu, Jainkoa, halere, Jainko bera zen eta Jainkoaren egiazko izena Jainkoa.

Oso nekatuta utzi zuen horrelako gogoetak.»